نکات کنکوری دستگاه تنفس

نکات تستی و مهم تنفس پرندگان :در تنفس پرندگان هنگام دم با سه هوا سروکار داریم: هوایی که مستقیم از نای به کیسه های هوایی عقبی وارد میشه(70درصد تهویه نشده)
2.هوایی که مستقیم از نای به شش ها وارد میشه(30درصد تهویه نشده)
3.هوایی که در اثر ورود هوای شماره 2و از شش ها به کیسه های هوایی پیشین می رود(تهویه شده)و باعث باد شدن کیسه های هوایی پیشین می شود.

در مرحله بازدم هوای موجود در کیسه های پیشین با انقباض این کیسه از راه نای از بدن پرنده خارج میشه .
هوای موجود در شش نیز تهویه شده و از نای خارج میشه و هوای تهویه نشده موجود در کیسه های عقبی تازه وارد شش ها شده و به تبادل گازی می پردازد.
عوامل موثر در کارایی بالای دستگاه تنفس غازهای وحشی:
1.کارایی بالای شش پرندگان در جذب مقدار بسیار اندک اکسیژن هوا
2.قدرت بالای هموگلوبین
3.خون رسانی به ماهیچه های پروازی با کمک شبکه ی غنی از مویرگ ها
4.وجود میوگلوبین در ماهیچه ها برای ذخیره اکسیژن
دقت کنیدکارایی بالای دستگاه تنفس پرندگان فقط به معنی قدرت بالای شش ها نیست.بلکه تمام مسیر جذب،انتقال ،ذخیره در عضلات و دفعco2 باعث بالا بودن کارایی دستگاه تنفس میشود.
مثال: اگر شش ها می توانستند خوب جذب o2 کنند اما شبکه مویرگی این اکسیژن را به عضلات نمی رساند و یا اگر میوگلوبین نبود از کارایی دستگاه تنفس کاسته میشد.
تنفس نایی در حشرات دیده میشه.لوله های باریکی به نام نای از یک سو به منفذی در سطح بدن حشره باز میشوند و از سوی دیگر انشعابات درخت مانند و ریزی در سراسر بدن جانور تشکیل می دهند.
نکته : نای ها سطح تنفسی درونی حشرات را تشکیل می دهند.
نکته کنکوری: دستگاه گردش مواد در تنفس نایی حشرات کاربردی ندارد چون سلولها مستقیم با هوا تبادل گازی انجام می دهند به همین دلیل در خون حشرات مولکولهای مخصوص حمل و نقل o2 و co2 مثل هموگلوبین وجود ندارد.
مگس سرکه،آنوفل،زنبور عسل،شته و مورچه هم تنفس نایی دارند.

سطح تنفسی در ماهی ها همان آبشش هاست که دو طرف سر ماهی قرار گرفتند،و حاوی عروق خونی فراوان هستند.
جهت حرکت خون در آبشش ها و جهت جریان آب دقیقا عکس یکدیگرند و با یکدیگر زاویه 180درجه می سازند.(موثر در تبادل گازها).
در نبود آب رشته های آبششی بهم می چسبند و آبشش قادر به جذب o2نخواهد بود.(دلیل مردن ماهی خارج از آب).
نکات مهم و ترکیبی: رگی که خون را به آبشش ماهی می برد سرخرگ شکمی حاوی خون تیره و رگی که خون روشن را از آبشش ماهی دور می کند سرخرگ پشتی است.
آبشش در ماهی وظیفه دفع آمونیاک را بر عهده دارد.
بیشتر مهره داران ساکن خشکی شش دارند.
غیر از ماهی ها و دوزیستان اولیه که آبشش دارند تقریبا بقیه مهره داران شش دارند.(نهنگ و وال شش دارند.)
شش ها از کیسه های هوایی که از یک لایه نازک و مرطوب سلول های پوششی ساخته شده اند.
نکته : در انسان جدار کیسه های هوایی از سلول های سنگفرشی تک لایه ساخته شده است.
کیسه های هوایی که انتهایی ترین انشعابات شش ها به آنها ختم میشه هنگام دم مانند بادکنک باد می شوند و توسط مویرگ های فراوانی احاطه شده و تبادل گاز بین خون و هوا در آنجا صورت میگیره.
سطوح داخلی شش ها چین خورده و سطح تنفسی وسیعی را ایجاد می کند.
گازهای تنفسی به طور مستقیم به سلول نمی رسند بلکه به کمک خون به بافت ها انتقال می یابند هم اکسیژن و هم دی اکسید کربن .